Spotkanie z Henrykiem Wańkiem

28 października 2015 na zaproszenie Śląskiej Pracowni Regionalistycznej UWr i wrocławskiego koła Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej gościł we Wrocławiu Henryk Waniek, który spotkał się z czytelnikami w Instytucie Filologii Polskiej UWr i w kawiarni Cocofli. 

Pisarz odpowiadał na pytania publiczności, a także czytał fragmenty swojej najnowszej książki Jak Johannes Kepler jadąc do Żagania na Śląsku zahaczył o księżyc, opublikowanej przez wydawnictwo Silesia Progress (Kotórz Mały 2015) w serii Canon Silesiae.

http://www.silesiaprogress.com/pl/p/CSSB-4-HENRYK-WANIEK-Jak-Joahnnes-Kepler%2C-jadac-do-Zagania-na-Slasku%2C-zahaczyl-o-ksiezyc/850

Przepisywanie Sudetów

„Przepisywanie Sudetów”. Spotkanie pisarzy z Czech, Niemiec i Polski z badaczami literatury i kultury sudeckiej

25-26 września 2015

Café Księgarnia Tajne Komplety

Przejście Garncarskie 2

50107 Wrocław

Sudety, góry rozciągające się od Děčína w północnych Czechach do Opawy na wschodnim krańcu Śląska, straciły w XX wieku ogromną część swojego kulturowego dziedzictwa, zyskując w zamian nowe znaczenia ideologiczne i geopolityczne. Po zakończeniu II wojny światowej w Sudetach, podobnie jak na innych obszarach Europy Środkowej, rozpoczął się proces tworzenia (się) nowych tożsamości, określających zarówno dawnych, jak i nowych mieszkańców tego regionu. Świadkiem tego procesu była i jest nadal literatura.

W eseju  Geschichte findet statt [Historia zajmuje miejsce] niemiecka historyk kultury Aleida Assmann zaproponowała definicje przestrzeni i miejsca, które mogą okazać się przydatne w naszym spojrzeniu na Sudety:

„Przestrzeń jest przedmiotem decyzji i planowania, obiektem do dyspozycji takich graczy na scenie świata, jak zdobywcy, architekci, urbaniści czy politycy. Wszyscy oni zwracają się ku przyszłości, chcąc w przestrzeń ingerować, zmieniać ją i przekształcać. Natomiast miejsca są określone przez rzeczy, których już ktoś doświadczył, bo je stworzył lub przebolał ich stratę. Dzięki rzeczom historia ma swoje miejsce, dzięki nim pozostawia ślady: relikty, resztki, blizny lub rany. To właśnie miejsca mają nazwy i swoje opowieści, przechowujące przeszłość, przestrzenie – przeciwnie – mają tylko potencjał wynikający z planowania i oczekiwanego sensu”.

Gdyby rozróżnienie Aleidy Assmann odnieść do Sudetów, można by powiedzieć, że stały się one miejscem – historii lub opowieści – dla wypędzonych Niemców dopiero po II wojnie światowej. Dla nowych mieszkańców Polaków i Czechów w tym samym czasie Sudety były przestrzenią, której wartość i znaczenia trzeba było dopiero stworzyć, zaplanować i przekształcić zgodnie z narodową semantyką, na nowo – poprzez kulturę i literaturę – oznakować. Ale także w niemieckiej powojennej literaturze, dotyczącej Sudetów, można je rozumieć tylko w kontekście wielkiej przemiany znaczeniowej. Chociaż te same szczyty, pasma górskie, doliny, rzeki itd. niezmiennie określają miejsca odniesienia lokalnej opowieści (historii), to ludzie jako jej twórcy, ale także jako jej temat, znaleźli się w stanie mobilności. Z całą pewnością to rozejście się miejsca i jego mieszkańców zmieniło z czasem ich sposób myślenia. Literatura, z jednej strony, opisała tę przemianę, z drugiej – sama przyczyniła się do powstania nowej świadomości Niemców sudeckich oraz polskich i czeskich osadników, sprawdzając i przekształcając ich postrzeganie własnej historii. Chcielibyśmy uwzględnić wszystkie narodowe perspektywy widzenia Sudetów, ale równocześnie potraktować ten region jako jedno miejsce literatury powstającej, przynajmniej od połowy XX wieku, w trzech językach.

Spotkanie autorów odbędzie się w dniach 25-26 września 2015 w księgarni Tajne Komplety we Wrocławiu. Jego organizatorami są: Śląska Pracownia Regionalistyczna Uniwersytetu Wrocławskiego (dr hab. Wojciech Browarny), Uniwersytet Techniczny w Dreźnie (prof. Christian Prunitsch) i księgarnia Tajne Komplety. Spotkanie jest finansowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Saksonii i UWr. Sprawami organizacyjnymi zajmują się dr Jörg Bernig (Radebeul / Dresden), autor wierszy, esejów i powieści o tematyce sudeckiej, oraz Wojciech Browarny (Wrocław), historyk literatury i śląskoznawca.

Serdecznie zapraszamy

Program

piątek, 25 września 2015 (Tajne Komplety)

17.00–21.00

Otwarcie (Jörg Bernig, Wojciech Browarny, Christian Prunitsch)

Gudrun Pausewang: Erst bin ich Mensch

Olga Tokarczuk: Niechętni zdobywcy

Radek Fridrich: Janusovská krajina

sobota, 26 września 2015 (Tajne Komplety)

10.00–13.00

Jakuba Katalpa: Geografie ztráty

Peter Becher: Mein Sudetenland

Henryk Waniek: Pomnik psa

15.00–18.00

Filip Springer: Kraina

Jaromír Typlt: Nepřijeli. Vytanuli.

Jörg Bernig: Zurüstungen

"Dolnośląskość" w nowej odsłonie

Historycznie i kulturowo najważniejsza część Śląska jest interesująca także jako przestrzeń kontaktu starej i nowej śląskości, widocznego w krajobrazie, tradycjach, literaturze i sztuce regionu. Tym i o tym właśnie jest "Dolnośląskość". Zob. http://dolnoslaskosc.pl

Wrocław i Drezno - cykl wykładów - zaproszenie

Transformacje – miasta partnerskie Wrocław i Drezno w 25 lat po przełomie

Co się zmieniło w Dreźnie i we Wrocławiu od przełomu roku 1989? Przejście od socjalizmu do kapitalizmu i demokracji miało wpływ na wszystkie obszary życia społecznego, przede wszystkim politykę, ekonomię, kulturę i naukę. Wprowadziło nowe tematy i wcześniej marginalizowane pozycje do dyskursu publicznego oraz umożliwiło wyswobodzenie się ze sztywnych struktur państwowego autorytaryzmu. Z drugiej strony transformacja wprowadziła własne podziały i granice, stworzyła do dziś nierozwiązane konflikty społeczne i kryzysy tożsamości, postawiła nowe wyzwania. W miastach, tych przestrzeniach zmian i konfliktów społecznych, jak w soczewce skupiają się wymienione powyżej procesy. Jednocześnie zaś miasta nie są jedynie odzwierciedleniem społeczeństwa w mniejszej skali, lecz same są niezależnymi aktorami, swymi działaniami wykraczającymi poza ramy państwa narodowego. Dodatkowo każde z nich funkcjonuje wg specyficznej, „własnej logiki” (Martina Löw), która odróżnia je od innych miast.

Na przykładzie Drezna i Wrocławia, reprezentujących procesy transformacji ustrojowej w Polsce i w Niemczech, Wydział Humanistyki i Nauk Społecznych pragnie zająć się wspólnie z Państwem, podczas cyklu wykładów w semestrze letnim 2015 r., przemianami w obydwu miastach partnerskich po 1989 r. Wykłady odbywać się będą w środy o godz. 18.30 w Dreźnie.

Prosimy o przesłanie nam propozycji (szkiców) Państwa wystąpień (referatów, dyskusji plenarnych i innych), po niemiecku albo po polsku, w następujących obszarach tematycznych:

• Polityka komunalna: przemiany, problemy, impulsy rozwojowe spowodowane przemianami lat 1989-90, rola Drezna lub Wrocławia, znaczenie społeczeństwa obywatelskiego, orientacja polityczna
• Struktura społeczna: przemiany spowodowane ruchami migracyjnymi, przemiany demograficzne
• Pamięć & tożsamość: Które tematy i jacy aktorzy są nowi na tym polu? Jakie tematy popadają w zapomnienie? Jak zmienia się status i znaczenie historii?
• Kultura & media: w jaki sposób literatura, film, teatr i muzyka odzwierciedlają przemiany społeczne? Jakie znaczenie mają zmiany sposobów finansowania sztuki? Jakie nowe pola działania otwierają się przed twórcami, gdzie przebiegają granice?
• Nauka i edukacja: Jakie przemiany zaszły w sytuacji placówek naukowych i edukacyjnych? Jakim przekształceniom podległo muzealnictwo?
• Rozwój miast: Co zmieniło się w sposobie postrzegania miast? Jakie nowe koncepty powstały w tym obszarze?
• Stosunki międzynarodowe: wpływ Unii Europejskiej, globalizacji, znaczenie partnerstw między miastami
• Gospodarka: rozwój i strategiczne wspieranie konkretnych gałęzi gospodarki, wpływ tych procesów na naukę i strukturę społeczną

Państwa propozycje mogą odnosi się zarówno do jednego z miast, jak i stanowi próbę analizy porównawczej.

Zgłaszać mogą się wszyscy zainteresowani przedmiotem naszego cyklu wykładów. Koszty dojazdu i noclegu zostaną pokryte.

Cykl wykładów zorganizowany jest w ramach partnerstwa strategicznego Wydziału Humanistyki i Nauk Społecznych TU Dresden oraz uczelni wrocławskich.

Prosimy o nadsyłanie propozycji do Kathrin Tittel, referentki do spraw międzynarodowych na Wydziale Humanistyki i Nauk Społecznych TU Dresden, kathrin.tittel@tu-dresden.de.